Jak uczyć o poezji, by stała się ona bliska osobom uczącym się albo chociaż zrozumiała dla nich? Jak rozbudzić ciekawość? Jak czytać teksty liryczne z podstawy programowej? W tym wpisie odpowiem na powyższe pytania oraz podzielę się kilkoma przykładami z mojej praktyki.
Uczenie o poezji to sztuka. Jednym może przyjść łatwo, dla innych będzie to wyzwaniem. To, co ma znaczenie w tym procesie to: Twoja wrażliwość; wiedza; kreatywność; źródła inspiracji; cele, jakie chcesz osiągnąć razem z osobami uczniowskimi.
Jak uczysz (o) poezji?
Zanim odpowiem na nurtujące Cię pytania, najpierw zapytam Cię o kilka kwestii. Celem tych pytań jest przyjrzenie się własnym doświadczeniom związanych z poezją. Na pytania warto odpowiadać pisemnie, dlatego możesz pobrać plik do druku. Jeśli jednak nie chcesz/nie możesz drukować, polecam zapisanie odpowiedzi w notatniku. To ćwiczenie jest bardzo ważne.
Jak wyglądają Twoje lekcje z poezją?
1. Jak przygotowujesz się do pracy z poezją?
2. W jaki sposób najczęściej rozpoczynasz zajęcia z poezją?
3. Czego nie może zabraknąć na takich zajęciach?
4. Jakie narzędzia praz techniki wykorzystujesz do pracy z tekstem lirycznym?
5. Jakiej postawy wobec tekstów poetyckich uczysz w ten sposób?
Jak wspominasz lekcję z poezją ze swoich lat szkolnych?
1. Jakie emocje lub myśli Ci towarzyszą na myśl o tych wspomnieniach?
2. Jaka atmosfera panowała na zajęciach?
3. Co się działo na zajęciach?
4. Co Ci się podobało podczas tych lekcji?
5. Co było dla Ciebie wyzwaniem?
Jak Cię uczono na studiach?
1. W jaki sposób prowadząc_ czytał teksty liryczne na zajęciach?
2. Jakie style odbioru tekstów dominowały na zajęciach z dydaktyki literatury?
3. Który styl odbioru tekstów literackich jest Ci najbliższy i dlaczego?
Autorefleksja
1. Jak się czujesz po wykonaniu ćwiczeń?
2. Co zaobserował_ś?
3. Jakie pytania przychodzą Ci do głowy?
4. Co budzi Twoje wątpliwości?

Filozofia nauczania
Jeśli wiesz, jaka jest Twoja filozofia nauczania – opisz ją w kilku zdaniach. Jeśli nie zastanawiał_ś nad tym wcześniej, to skorzystaj z poniższych pytań:
1. Czego chcesz nauczyć osoby uczniowskie w perspektywie długoterminowej? To pytanie jest ogólne, a więc nie odnosi się tylko do poezji. To kwestia wychodząca także poza podstawę programową. Daj sobie tyle czasu, ile potrzebujesz na udzielenie odpowiedzi.
2. Jakiej postawy wobec literatury chcesz nauczyć?
3. W jakim stopniu to, co robisz na zajęciach jest spójne z Twoimi celami nauczycielskimi oraz postawą, jakiej chcesz czyć?

Jak uczyć (o) poezji - postawy i przekonania osób uczących się
Może to się wydawać nieistotne, bo w głowie mamy odpowiedź – „zniechęcenie”, „niezrozumienie” itp. To są jednak nasze wyobrażenia, rzeczywistość może być zupełnie inna. Pracę z poezją na zajęciach warto rozpocząć od poznania skojarzeń, przekonań, jakie mają na temat poezji osoby uczące się. Można to zrobić na wiele sposobów, np. poprzez: rozmowę, ankietę, zapisanie przez osoby uczące się refleksji w zeszytach itd. U mnie świetnie się sprawdziła „rozmowa w ciszy.” Na czym ona polega?
Rozmowa w ciszy
Czego potrzebujesz:
– kartek papieru w formacie A3 lub A2 lub innej przestrzeni, po której można swobodnie pisać;
– materiały piśmiennicze (każda osoba ucząca się powinna mieć długopis/markery/inne);
– przestrzeń do rozwieszenia/położenia kartek/czegoś, na czym osoby uczniowskie będą pisać;
– cisza.
Przebieg:
1. Na każdej kartce/przestrzeni do pisania zapisz jedno z pytań: Z czym kojarzy Ci się poezja? Czym jest poezja? Kim jest poezja? Dlaczego ludzie piszą poezję? Dlaczego ludzie czytają poezję?
2. Rozmieść kartki w różnych częściach sali (na ławkach, ścianie itp.)
3. Przedstaw osobom uczniowskim procedurę:
a) Podczas tego ćwiczenia nie rozmawiamy ze sobą, naszym narzędziem do porozumiewania się służą długopisy (markery lub coś innego).
b) Każdy indywidualnie zapisuje swoje odpowiedzi, może przy tym czytać odpowiedzi innych osób oraz odnosić się do nich.
c) Kolejność odpowiadania na pytania jest dowolna. Można kilkukrotnie wracać do jakiegoś pytania.
d) Po zakończeniu ćwiczenia … (wstaw to, co będzie dla Ciebie sygnałem, że osoby uczące się są gotowe do następnego kroku).
4. Podsumuj ćwiczenie, np. czytając odpowiedzi na głos lub grupując je. Łatwiej będzie Ci się odnieść, kiedy w tracie tego ćwiczenia będziesz monitorować pracę uczniowską. Zapisuj wtedy swoje spostrzeżenia, co jest wspólne, co różne itd.

Od czego zacząć pracę z poezją
Powyższe ćwiczenie „Rozmowa w ciszy” można zastosować w pracy z każdą grupową wiekową starszych klas szkoły podstawowej (IV-VIII). Inspirujące jest porównanie odpowiedzi osób uczniowskich z klas IV-VI z wypowiedziami siódmo- i ósmoklasist_.
A co dalej?
Proponuję wybranie utworów autotematycznych. Dlaczego? Wprowadzają one perspektywę poet_. Pozwalają nieco oswoić teksty poetyckie i lepiej zrozumieć poezję. Ze swoimi klasami pracowałom najczęściej z wierszem Wisławy Szymborskiej – „Niektórzy lubią poezję”, który otwiera rozważania na temat samej poezji. Potem ten utwór zestawiałom z „Kto jest poetą” Tadeusza Różewicza. Może się wydawać, że rozpoczynanie pracy z poezją z tekstami autotematycznymi może wydawać się szaleństwem. Może także być źródłem obaw. To całkowicie normalne.
Utwory te mogą być wyzwaniem dla osób uczniowskich, dlatego polecam bliskie czytanie. Ten sposób pracy z tekstem polega na zaznaczaniu w utworze słów, fraz lub dłuższych fragmentów, które są dla osób uczących się: są interesujące, niezrozumiałe lub ważne. Zawsze polecam stawianie pytań do autor_ uwtoru, drugiej osoby czytającej lub do samego tekstu. Dzięki temu dyskusję o tekście łatwo rozpocząć. To, jak będzie wyglądać rozmowa o o poezji zależy od Ciebie.

Jeśli ten tekst pomocny, daj o nim znać innym 🙂
Możesz udostępnić go w mediach społecznościowych, oznaczając mnie. Dzięki temu odnajdę Cię.
Życzę owocnych rozmów o poezji!
Ściskam mocno – Sam
0 Comments