Chcesz, aby osoby, które uczysz czytały książki? Chcesz im pomóc w samodzielnej lekturze? Szukasz pomysłu na to, jak zmotywować osoby uczniowskie do czytania?  Mam dla Ciebie kilka wskazówek, które pomogą Ci zaangażować uczniów, uczennice do czytania.

Zamiast mówić – bądź przykładem

 Własne doświadczenia czytelnicze – jak je wykorzystać?

Czytaj na głos swoim osobom uczącymi się fragment lektury, którą w najbliższym czasie będziecie omawiać. To, o co warto zadbać, to odpowiedni wybór fragmentu – najlepiej, aby rozbudzał ciekawość, miał w sobie jakąś tajemnicę, budził silne emocje. Często niewielkie zajrzenie do lektury może prowadzić do głodu literackiego. Jest to jednocześnie szansa na pokazanie atrakcyjności lektury. Osoby czytające będą „szukać” fragmentu, co oczywiście zwiększa ciekawość, napięcie oraz po znalezieniu – satysfakcję.

Pamiętać trzeba jednak o tym, że nie za każdym razem powiedzie się plan. Polecam wcześniej zastanowić się, które lektury możesz przedstawić w ten sposób, a przy których może się to nie udać. To, co mi pomagało po wybraniu tekstu, to poszukanie kilku fragmentów, na które samo zwróciłom uwagę jako czytelnik. Warto odwołać się do swoich czytelniczych doświadczeń. Jeśli będziesz mieć kilka takich „kawałków” to zastanów się, co może zaciekawić konkretną klasę.

Jak być jeszcze przykładem osoby czytającej?

Jeśli masz taką możliwość, miej zawsze na biurku książkę, którą aktualnie czytasz lub jest ważna dla Ciebie. To niby nic takiego. Może się wręcz wydawać, że to tylko „na pokaz”. Z doświadczenia jednak wiem, że osoby uczniowskie zwracają na to uwagę i nie raz dzięki temu nawiązuje się ciekawa rozmowa. 

Daj się przyłapać na czytaniu! Możesz to robić na żywo, czytając podczas przerw, o ile nie masz dyżuru i zadbał_ś o swoje potrzeby fizjologiczne. W edukacji zdalnej możesz przygotować awatar z książką itp. Może się to wydawać, że to niewiele i nie ma to znaczenia. Osoby uczące się są bystre i dostrzegają szczegóły. 

Pokazuj czytające autorytety

Najpierw oczywiście dowiedz się, kto jest autorytetem lub/i idolem dla osób, które uczysz. Potem znajdź wizerunek tych osób z książką, wywiady, w których dane osoby mówią o książkach itp. Jeśli osoby uczące się będą mieć w swoim otoczeniu czytające osoby, to samo czytanie stanie się dla nich naturalną czynnością.

Wspierającym środowiskiem jest przede wszystkim dom i czytające w nim osoby. Z badań IBE wynika, że to znaczący czynnik. Niestety, nie w każdym domu rodzice (opiekunowie) czytają. Powody tego są naprawdę różne. Nie nam to oceniać.  Ważne jest to, że większa odpowiedzialność w tym temacie spoczywa na szkole – nie chodzi tutaj tylko o lekcje języka polskiego, także o funkcjonowanie biblioteki szkolnej oraz kultury szkolnej. Dobrze funkcjonująca biblioteka może być przyjaznym miejscem dla osób uczniowskich. Jako szkoła można prowadzić częściej różnego rodzaju akcje czytelnicze lub cykliczne wydarzenia, np. cała szkoła czyta wybraną książkę (wszyscy pracownicy szkoły biorą  w tym udział, także rodzice), można do tego dodać różnego rodzaju zadania, stworzyć kluby dyskusyjne itp. 

Poznaj świat osób, które uczysz

Wydaje się to dość oczywiste. Spotykając się często z osobami uczącymi się, w jakiś sposób je poznajesz. To poznanie można pogłębić poprzez rozmowy, ankiety, w których uczniowie, uczennice mogą pisać o: swoich aktualnych zainteresowaniach; tym, co robią po szkole; co czytają, oglądają; co jest dla nich ważne itp. Dzięki znajomości takich rzeczy, łatwiej będzie Ci szukać pozycji uzupełniających. Możesz też stworzyć tablicę polecanych przez Ciebie książek oraz przez osoby uczniowskie. Rekomendacjom znawcy literatury łatwo zaufać, ale bardziej się ufa rówieśnikom 😉

Stwórz przestrzeń na czytanie

Przestrzeń na czytanie to nie tylko miejsce, także czas. Wspomniane rekomendacje mogą wyjść poza tablicę. Mogą stać się cyklem spotkań. Przetestowałom to w jednej klasie i przeniosłom do kolejnych, bo wyniki tego działania były dla mnie zaskakujące. Nie dość, że tablica się rozrosła, to osoby uczniowskie zaczęły od siebie pożyczać książki. Te działania można jeszcze uzupełnić o opinie innych osób, które przeczytały daną pozycję. Książkowe polecjaki pojawiały się na zajęciach języka polskiego raz w tygodniu. Wtedy zwykle 2-3 osoby prezentowały książki. Dzięki temu osoby uczące się ćwiczyły przy okazji występowanie publiczne. To, co powinno się znaleźć się w wypowiedzi wspólnie ustaliśmy.

W sali szkolnej może być trudno stworzyć kącik czytelniczy, są jeszcze inne przestrzenie, które mogłyby temu służyć? Nawet jeśli nie uda się stworzyć wygodnej przestrzeni, to warto zadbać o ogólnodostępne książki, których nie trzeba wypożyczać. Jeśli masz ograniczenia przestrzenne lub regulaminowe – nie martw się. Możesz taką przestrzeń tworzyć na lekcjach związanych z literaturą czy konkretną lekturą. Dzięki zadbaniu o przyjemne otoczenie czytanie zacznie się kojarzyć uczniom, uczennicom z czymś przyjemnym.

Stwórz przestrzeń na dialog

Z badań IBE wynika, że to, czego najbardziej brakuje uczniom, uczennicom na zajęciach z lektury, to dyskusji. To całkowicie naturalna potrzeba. Jeśli poświęcamy czemuś czas, to chcemy o tym porozmawiać, podzielić się wrażeniami itd. Dlatego tak ważna jest przestrzeń na rozmowę, wyrażenie tego, co się myśli o danym utworze. Dlatego pytaj swoich uczniów, uczennice o to, jak im się czytało dany tekst, co o nim sądzą, co im się podobało a co nie i dlaczego.  Daj im przestrzeń na rozmowę o tym, co ważne było dla nich w danym utworze.  W ten sposób pozwalasz uczniom, uczennicom odczuwać satysfakcję z samego czytania. Widzą, że nie czytają dla samego czytania czy egzaminu, tylko po to, aby móc podyskutować, wymieć myśli, poznać perspektywę innej osoby.

Wiem, jak trudno znaleźć na to czas, kiedy pracujemy na określonym materiale w ściśle określonym czasie. Dlatego stworzyłom pomoc w samodzielnym czytaniu. Jest to Lekturownik, więcej informacji o nim znajdziesz na tej stronie oraz w Edusklepie.

Pamiętaj!

Budownie społeczności czytającej to PROCES, efekty nie pojawią się od razu, wymagają czasu. Uzbrój się w cierpliwość oraz w uważność. Rób autoewaluacje, pytaj osoby uczące się o wrażenia, odczucia odnośnie Twoich działań i wyciągaj wnioski. Potem modyfikuj działania, sprawdzaj w praktyce itd.

Powodzenia!