Kolejna drobnostka językowa, z którą wiele osób ma problem. Oczywiście, kiedy mówimy nie stanowi ona żadnej przeszkody w komunikacji, niestety  w momencie pisania pozycja tej cząstki ma znaczenie. Mowa o pisowni cząstki –by oraz -bym, -byś, -byśmy, -byście z różnymi częściami mowy.

Dla ułatwienia całą wiedzę teoretyczną z przykładami przedstawiłam również za pomocą prezentacji, którą możecie obejrzeć – może łatwiej będzie Wam zapamiętać w ten sposób. Przypominam jeszcze, że pozostałe materiały dotyczące wiedzy o języku znajdziecie na Pintereście.

PISOWNIA -BY Z RÓŻNYMI CZĘŚCIAMI MOWY

Zaczniemy od pisowni łącznej, ponieważ jest znacznie mniej przykładów, które łatwo można zapamiętać.

Pisownia cząstek: -by, -bym, -byś łączna

 1. z osobowymi formami czasowników:

  • ugotowałby
  • zrobiłbym
  • poszedłbyś
  • przeczytalibyśmy
  • posprzątalibyście

 

2.  występującymi w funkcji bezosobowej konstrukcjami w 3 os. w rodzaju nijakim

  • robiłoby się
  • wypadałoby
  •  rozważałoby

 

3. Z partykułami: ani, azali, bodaj, czy, czyż, gdzież, jakże, niech, niecha, nuż, oby

  • aniby
  • azaliby
  • bodajby 
  • czyby
  • czyżby
  • gdzieżby
  • czyby
  • czyżby
  • gdzieżby

 

4. ze spójnikami: aby, aczkolwiek, albo, albowiem, alboż, ale, ani, aż, ażeby, bo, byle, chociaż, choć, czyli, gdy, gdyż, iż, jak, jakkolwiek, jako, jednak, jednakże, jeśli, jeżeli, lecz, nim, niż, ponieważ, przecież, skoro, tedy, to, więc, zanim, zatem, zaś, że

  • albowiemby
  • aleby
  • aniby
  • jednakżeby
  • zanimby
  • żeby

 

5. z wyrazami porównawczymi: jak, jako

  • jakby
  • jakoby

 

 

Pisownia cząstek: -by, -bym, -byś oddzielna

1. po bezokolicznikach

  • pójść by
  • zrobić by

 

2. z nieosobowymi formami czasowników zakończonymi na: -no i -to

  • zrobiono by
  • umyto by
  • wysłano by
  • wzięto by

 

3. po wyrazach o funkcji czasownikowej

  • można by
  • trzeba by
  • niepodobna by
  • wolno by

 

4. po wyrazach winien, powinien

  • winien by
  • powinien by

 

5. po zaimkach osobowych

  • on by zrobił
  • ona by wiedziała
  • tobie by się spodobał

 

6. po zaimkach względnych i pytajnych: dlaczego, dokąd, dopóki, gdzie, jak = w jaki sposób, kiedy, którędy, odkąd, skąd

  • dlaczego by tego nie zrobić?
  • gdzie by to położyć?
  • kiedy by on to zrobił?

 

7.  po zaimkach wskazujących, które odpowiadają zaimkom pytajnym i względnym: dlatego, dopóty, dotąd, stamtąd, stąd, tak = w taki sposób, tam, tamtędy, wtedy

  • dlatego by to zrobił?
  • tak by tego dokonał?
  • tamtędy by szedł?

 

8. po zaimkach nieokreślonych: ktoś, coś

  • ktoś by to zrobił
  • coś by poszło nie tak

 

9. po rzeczownikach, przymiotnikach, imiesłowach przymiotnikowych, przysłówkach, liczebnikach

  • koń by się uśmiał
  • czerwony by się zrobił
  • rozpoczynający by tego nie zauważył
  • gorąco by się mu zrobiło
  • piąty by go pokonał

 

Prezentacja Pisownia -by z różnymi częściami mowy